Duurzaam bouwen is meer dan het gebouw alleen

Een interview met Johan Bakker
Senior Director Projectmanagement CBRE Nederland

Wat maakt projectmanagement zo’n interessant vakgebied?
Johan Bakker: “Toen ik begon met werken bij CBRE, werd mij de kans geboden om te focussen op projectmanagement. Omdat ik van mening was dat ik op dat vlak nog meer dan genoeg kon leren had ik daar op dat moment bijzonder veel interesse in, die leercurve was dan ook behoorlijk steil. Wat het interessant maakt, is dat je de connectie met het bouwen behoudt; je maakt iets voor de eindgebruiker. Dat in ogenschouw nemende, zijn natuurlijk ook alle andere partijen belangrijk en wil je voor je eigen organisatie het beste resultaat, maar het ultieme doel is een mooi en goed gebouw voor die eindgebruiker.”

Wat was het mooiste project waaraan je hebt mogen bijdragen?
”Eigenlijk heeft ieder project een mooie kant. Met zoveel bijzondere projecten waaraan ik heb mogen werken, is het beantwoorden welke dan het mooiste was echt lastig. Maar, als ik dan moet kiezen, dan staat ‘Wieden+Kennedy’ mij het meest bij. Het was mijn derde project als projectmanager, ondertussen 15 jaar geleden, en het behelsde een uitdagende verbouwing van drie gekoppelde monumentale panden op de Herengracht in Amsterdam. Het monumentale karakter van het gebouw in combinatie met de eisen en wensen van de huurder maakte het project complex. We waren intrinsiek enorm gemotiveerd om het project te laten slagen, mede door het gedachtengoed erachter en de mooie zichtlijnen.”

Hoe heeft commerciële huisvesting zich in de afgelopen jaren ontwikkeld?
“Huisvesting en herhuisvesting worden onder de loep genomen, maar werkgevers hebben nog niet helemaal scherp waar het naartoe gaat. Hybride werken was ook voor de pandemie niet een compleet nieuw fenomeen, maar ondertussen zijn we wel zes stappen verder. Wat je ziet is dat communicatie en het niveau van voorzieningen belangrijker worden, maar de vraag blijft wat je met je mensen gaat doen. Na een flinke periode thuiswerken, waar nu veel mensen op zijn ingesteld, heeft niet iedereen momenteel de behoefte om weer volledig terug te keren naar kantoor. Veranderingen kosten nu eenmaal tijd, die heb je niet zomaar in drie maanden doorgevoerd, daar mag je rustig een jaar voor uittrekken.”

Hoe zie CBRE het belang van duurzaam bouwen?
“CBRE laat zich steeds meer van zijn maatschappelijke kant zien en heeft langs de zuilen people, planet en practices van ESG (Environmental, Social & Governance) relevante thema’s geselecteerd en geïntegreerd in onze ‘way of working’. Duurzaamheid en bijvoorbeeld de impact van gebouwen op de CO2 footprint zijn hier ook onderdeel van. We vinden het belangrijk dat we die bewustwording creëren en stimuleren, niet alleen maar op beurzen maar juist dichtbij, bijvoorbeeld op scholen in de buurt. Het gaat er immers om wat kunnen we concreet doen, hier en vandaag. Binnen Europa zijn we voorloper op het gebied van duurzaamheid en ESG standaarden. Een aantal jaren geleden zijn we met een speciaal duurzaamheidsteam gestart dat zich richt op sustainability van gebouwen. ESG, zoals BREEAM, WELL en LEADS zullen een steeds  rol gaan spelen in de vastgoedmarkt en de vraag naar gecertificeerde kantoren zal alleen maar toenemen.”

Wat zijn andere ontwikkelingen binnen het duurzaam bouwen?
“Je ziet nog steeds dat duurzaam bouwen en met name het aspect ‘circulair’ zich richt op het gebouw zelf. De inrichting van een gebouw wordt vaak nog losgelaten ondanks dat de CO2 footprint bij het steeds vernieuwen van de inrichting en het meubilair aanzienlijk is, zeker als dat pakweg iedere 5 jaar plaatsvindt. Bij CBRE hebben we daarom een Circulair Fit-Out team dat het gesprek aangaat met de verschillende partijen om hier meer inzicht en bewustwording te creëren. Alles heeft een footprint, maar je kunt wel kijken naar een betere balans en daarbij onderzoeken wat er nodig is op langere termijn in combinatie met hergebruik van materialen. Nu we middenin een materialencrisis zitten, zijn dergelijke gesprekken makkelijker te voeren, circulair is onontkoombaar.”

Hoe is de relatie met Bosman te omschrijven?
“De relatie met Bosman is bijzonder, omdat wij vanuit CBRE verschillende rollen vervullen op een project. De samenwerking is dan ook intensief maar prettig, waarbij we om het zo maar te zeggen geen verstoppertje spelen en ernaar streven om altijd duidelijk te zijn naar elkaar. Soms wrijft dat, maar op basis van vertrouwen én met een open en transparante communicatie moet je daar altijd uit kunnen komen. Bouwen doe je immers niet alleen.”